ယောနသံကို စောင်းငဲ့ကြည့်ခြင်း

(State View သတင်းဌာနမှ ဆောင်းပါးကို ပြန်လည် ဘာသာပြန်ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်)

ပထဝီဝင်နှင့်တည်နေရာ

ယောနသံ ဒေသသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တည်ရှိပြီး တောင်တန်းများ၊ မြေသြဇာကောင်းသော ချိုင့်ဝှမ်းများနှင့် သစ်တောကုန်းမြင့်များ ပါဝင်သည်။ တောင်ထူထပ်သော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကြောင့် ဒေသလုံးဆိုင်ရာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများကို မကြာခဏ ကြုံတွေ့နေရသော်လည်းမဟာဗျူဟာမြောက် တည်နေရာနှင့် အမှတ် ၃ ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီး ၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည့် ယောနသံ အဝေးပြေး လမ်းမကြီးသည် ဒေသနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်း အဖြစ် ရှိနေသည်။

လူဦးရေ အများစုသည် ဗမာလူမျိုးများ ဖြစ်သော်လည်း အခြား လူနည်းစု အုပ်စုများ ရှိနေသည်။

သမိုင်းဆိုင်ရာ ဆက်စပ်မှုနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် လမ်းကြောင်း

မြန်မာနိုင်ငံဗဟို အစိုးရနှင့် ကာလ အချို့ကြာ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားပြီးနောက် ယင်းဒေသအား လွတ်လပ်သောအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အဖြစ် တရားဝင်သတ်မှတ်ပေးသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်များအောက်တွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အာဏာ ရခဲ့သည်။

ဗဟိုစုပေါင်းစနစ်ဟုဆိုသော ရှေး အစဥ်အလာ ဆက်ခံစနစ် နှင့် ဒီမိုကရေစီရောနှောထားသည့် စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ပြီး ဒေသအကြီးအကဲမှာ ပထမ မိုးနတ်မင်းသားဖြစ်သည်။ ပင်မ နယ်မြေ တွင် ဒေသခွဲ ခြောက်ခု ပါပြီး တခုစီကို ဒေသခွဲ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး တစ်ဦး စီက အုပ်ချုပ်သည်။

ပင်လယ်ရပ်ခြားဒေသခွဲတစ်ခု ရှိပြီး ယင်းဒေသခွဲတွင်မူ ဒီမိုကရေစီနည်းအရ အများမဲ ဖြင့် တင်မြှောက်သော အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်တစ်ဦးက အုပ်ချုပ်သည်။ ထိုအတွက် သီးခြား လွှတ်တော်ရှိသည်။

ထို့အပြင် ရင်ခွင်ပိုက် ကိုလိုနီနယ်မြေတစ်ခုရှိပြီး ယင်းဒေသ၏ စီးပွားရေး ကို သက်ဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့က စီမံသည်။ အဆိုပါဒေသ၏ ပြင်ပဆက်ဆံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးတစိတ်တပိုင်းကို ယောနသံဒေသ က တာဝန်ယူပြီးအဆိုပါဒေသ စီမံခန့်ခွဲရေးအကြံပေးရန် အကြံပေးအရာရှိချုပ်တစ်ဦးအပါအဝင် အကြံပေးများစွာ စေလွှတ်ထားသည်။

အဆိုပါ ကိုလိုနီနယ်မြေသည် ရွှေအောင်လံဒေသအတွင်း ရှိပြီး ယခင်က သီခြား လွတ်လပ်သော အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ဖြစ်သော်လည်း ၄င်း၏ တာ်နေရာ အရ ယောနသံဒေသ ၏ ရင်ခွင်ပိုက် ဒေသအဖြစ် ခံယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ အိမ်ကြီးထဲမှ အိမ်ငယ်၊ အိမ်ငယ်ထဲမှ နောက်ထပ် အိမ်ငယ် တစ်လုံး ကဲ့သို့ပင်။

ချုပ်ပြောရလျှင် ယောနသံ ဒေသ တွင် အုပ်ချုပ်ရေး ပုံစံ သုံးမျိုး ဖြင့် လည်ပတ်နေခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ်ရှိနေသော်လည်း ယောနသံဒေသသည် ဥပဒေပြုရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပါအဝင် ဒေသတွင်းရေးရာများကို လွတ်လပ်စွာ အုပ်ချုပ်ခွင့်ရထားသည်။

အစိုးရဖွဲ့စည်းပုံ

ယောနသံဒေသ အစိုးရဟုဆိုပါက ယောနသံတွင် ဖွဲ့စည်းပုံအပြည့်ရှိသော်လည်း ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ စီးပွားရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ပြင်ပရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန နှင့် ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာနတို့က ပိုထင်ရှားသည်။ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (NDA) သည် ဒေသ၏အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ ဒေသ အစိုးရသည် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ကိစ္စရပ်များအပေါ် ခိုင်မာစွာ ထိန်းချုပ်နိုင်သောကြောင့် တည်ငြိမ်သော်လည်း တင်းကျပ်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးပေးသောကြောင့် လူသိများသည်။

အမျိုးသား ကာကွယ်ရေး တပ်မတော် (NDA) ၏ အခန်းကဏ္ဍ

အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (NDA) သည် ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အဓိကကျသည်။ မြန်မာ့တပ်မတော် အမိန့်အောက်မဟုတ်ပဲ သီးခြားလွတ်လပ်စွာ လည်ပတ်နေသော NDA သည် မြေပြင်၊ လေကြောင်းနှင့် ရေပြင် စစ်ဆင်ရေးများ အတွက် အထူးပြုထားသော တပ်ခွဲများစွာဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ NDA ၏ အဓိကတာဝန်မှာ ဒေသအား ပြင်ပခြိမ်းခြောက်မှုများမှ ကာကွယ်ရန်ဖြစ်ပြီး တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရှိစေရန်ဖြစ်သည်။ NDA ၏ ခေတ်မီတိုးတက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများအတွင်း မကြာသေးမီက ရတနာအောင်မြေ ဒေသခွဲ၌ လက်နက်ထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံသစ် ဖွင့်လှစ်ခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်းသည်ကိုယ်ပိုင် လက်နက်မျယး ထုတ်လုပ်နိုင်စေကာ ကာကွယ်ရေးအတွက် ပြင်ပမှ ဝယ်ယူတင်သွင်းရခြင်းအား လျော့ကျစေမည်ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ

ဒေသ အရွယ်အစား သေးငယ်သော်လည်းခိုင်မာသောစီးပွားရေးအခြေခံအုတ်မြစ်ကို တည်ဆောက်ထားသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးသည် စီးပွားရေး၏ ကျောရိုးအဖြစ် ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်းစားသုံးမှုနှင့် ပို့ကုန်အတွက် ဆန်၊ လက်ဖက်နှင့် ရော်ဘာတို့ကို ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။

သတ္တုတွင်းကဏ္ဍ အထူးသဖြင့် ရွှေ၊ ရေနံနှင့် ရှားပါးသတ္တုများသည် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးအတွက် အရေးပါသော ပံ့ပိုးကူညီမှုတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း မကြာသေးမီက အထင်ရှားဆုံးသော စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ပူးပေါင်း၍ ရဲခေါင် ရေနက်ဆိပ်ကမ်း ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါဆိပ်ကမ်းအသစ်သည် ဒေသအား အဓိကကျသော နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုဗဟိုချက်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲပေးမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးကွန်ရက်များနှင့် ထပ်မံပေါင်းစည်းကာ ၎င်း၏စီးပွားရေးအလားအလာကို မြှင့်တင်မည်ဖြစ်သည်။

အခြေခံအဆောက်အအုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် စိန်ခေါ်မှုများ

စီးပွားရေး တိုးတက်မှုရှိသော်လည်း ဒေသတွင်း အခြေခံအဆောက်အအုံ အထူးသဖြင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုအခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရေးတို့တွင် စိန်ခေါ်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ တောင်ထူထပ်သော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်နှင့် လုံလောက်သော လမ်းကွန်ရက်များ မရှိခြင်းသည် ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ သွားလာမှုကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေသည်။

အစိုးရသည် လမ်းများ၊ တံတားများနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ချိတ်ဆက်မှု ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန် ရည်ရွယ်သည့် အခြေခံအဆောက်အအုံဆိုင်ရာ ပရောဂျက်များစွာကို စတင်လုပ်ဆောင်နေသော်လည်း ယင်းပရောဂျက်အများစုမှာ အစောပိုင်းအဆင့်တွင် ရှိနေသေးသည်။

အကန့်အသတ်ရှိသော ရန်ပုံငွေ၊ အလုပ်သမားရှားပါးမှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများသည် တိုးတက်မှုကို ပိုမိုနှေးကွေးစေသည်။

နိုင်ငံရေးနှင့် တရားရေးစနစ်

ဒေသသည် မြန်မာတရားဥပဒေဘောင်နှင့် ကွဲပြားသည့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်တရားစီရင်ရေးစနစ်အောက်တွင် လည်ပတ်နေသည်။ အထူးသဖြင့် ကုန်သွယ်မှု၊ အလုပ်သမားအခွင့်အရေးနှင့် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ တရားစီရင်ရေးကဏ္ဍများတွင် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ဥပဒေများကို ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

ယောနသံဒေသ၏ လွှတ်တော်ဟု ဆိုနိုင်သောပြည်သူ့အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ သည် အသေးစားနှင့် အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (SMEs) မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်သည့် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်းများ အပါအဝင် အရေးကြီးသော ဥပဒေများစွာကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ သို့သော် တစ်ခုတည်းသော အသိအမှတ်ပြုနိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းမှာ ယောနသံ တိုးတက်ရေးအဖွဲ့ ဖြစ်သောကြောင့် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်များကို ကန့်သတ်ထားသည်။ တင်းကျပ်သော ဥပဒေများသည် အတိုက်အခံ ပါတီများ ထူထောင်ခြင်းကို တားမြစ်ထားပြီး အခြားနိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများ ၊ ဖွဲ့စည်းရန် ကြိုးပမ်းသည့် လူပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် အုပ်စုများသည် ထောင်ဒဏ် အပါအဝင် ကြီးလေးသော ပြစ်ဒဏ်များ ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်။

လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်

ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် သာယာဝပြောမှု ရှိသော်လည်း လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ဒေသခံများ၏ အကန့်အသတ်ရှိသော လွတ်လပ်ခွင့်များနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကြပ်မတ်ထားပြီး အစိုးရကို ဝေဖန်မှုများ တားဆီးရန် တင်းကျပ်သော ဆင်ဆာဥပဒေများ ပြဌာန်းထားသည်။ လူထုနှင့် နိုင်ငံရေးဘဝအပေါ် အစိုးရ၏ တင်းကျပ်သော ထိန်းချုပ်မှုကြောင့် ဆန္ဒပြမှုများနှင့် နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံများ ရှားပါးသည်။

ဝေဖန်မှုများကြားမှ ဒေသ အစိုးရသည် သမိုင်းကြောင်းအရ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဒေသတစ်ခု အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ၎င်း၏တင်းကျပ်သော ဥပဒေများ လိုအပ်သည် ဆိုသော အချက်ကို ဆွဲကိုင်ကာ မူများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။

နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့် သံတမန်ရေးရာ

ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတစ်ခုအနေဖြင့် ယောနသံ အာဏာပိုင်များသည် ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ရေးဆွဲထသည်။ မြန်မာ၏ ဗဟိုအစိုးရသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော သံတမန်ဆက်ဆံရေးအတွက် တာဝန်ရှိသော်လည်း ယောနသံ သည် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် မူဘောင်အတွင်းမှ ဆက်လက် ချိတ်ဆက်ထားသည်။

စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ အပါအဝင် အခြေခံအဆောက်အဦ ပရောဂျက်များစွာတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးရှိသည်။ တဖန် ကာကွယ်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အမေရိကန်သည် အဓိက မိတ်ဖက် အဖြစ် ရှိနေပြန်သည်။

ဤသံတမန်ဆက်ဆံရေးများသည် စစ်ရေး နှင့် ခိုင်မာသောစီးပွားရေးကိုတည်ဆောက်ရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။

အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ နှင့် ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်ရေး

ဒေသ အစိုးရ၏မူဝါဒ များအနက် အဓိကမဏ္ဍိုင်တစ်ခုမှာ အဂတိလိုက်စားမှုကို တိုက်ဖျက်ခြင်းဖြစ်သည်။ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်ကို တည်ထောင်ပြီးနောက် ငွေကြေးအလွဲသုံးစားလုပ်မှုနှင့် အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်မှု စွပ်စွဲချက်များဖြင့် မကြာသေးမီက အိမ်ဦးဒေသခွဲ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း အပါအဝင် ထင်ရှားသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
အဂတိလိုက်စားမှုအပေါ် လုံးဝသည်းခံခြင်းမရှိသော ချဉ်းကပ်မှုသည် အစိုးရ၏ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို မြှင့်တင်ရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသော်လည်း အဆိုပါ တိုက်ဖျက်ရေးမှာ မလုံလောက်သေးပဲ ငါးပွက်ရာ ငါးစာချနေခြင်းဟု ဝေဖန်သူများက စောဒကတက်ကြသည်။

အနာဂတ်အတွက် မျှော်မှန်းချက်

ယောနသံ ဒေသသည် တိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် အသင့်ရှိနေသော်လည်းစိန်ခေါ်မှုများစွာကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဆက်သွယ်မှုများသည် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောကြောင့် အခြေခံအဆောက်အဦများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် ထိပ်တန်းဦးစားပေးတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသည်။

ထို့အပြင် ဒေသတွင်းခေါင်းဆောင်များသည် ပိုမိုလွတ်လပ်မှုနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု တိုးပွားလာစေရန် တောင်းဆိုမှုများနှင့်အတူ နိုင်ငံရေးဘဝအပေါ် တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်မှုကို ချိန်ခွင်လျှာညှိရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ဤစိန်ခေါ်မှုများကြားမှ ဒေသ ၏ဗျူဟာမြောက်တည်နေရာ၊ ကြွယ်ဝသောသဘာဝအရင်းအမြစ်များနှင့် ခိုင်မာသောအုပ်ချုပ်မှုတို့က ၎င်းအား အနာဂတ်အတွက် ကောင်းမွန်သောအနေအထားဖြစ်စေသည်။

နိဂုံးချုပ်အားဖြင့် ယင်း ဒေသသည် စီးပွားရေးတိုးတက်မှု၊ နိုင်ငံရေးကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် စစ်ရေးအင်အားတို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသော ထူးခြားပြီး ရှုပ်ထွေးသောနယ်မြေတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးများတွင် သိသာထင်ရှားသော စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း ဒေသတွင်းခေါင်းဆောင်များသည် ပြည်သူများအတွက် သာယာဝပြောပြီး လုံခြုံသောအနာဂတ်ကို ဖန်တီးရန် ကတိကဝတ်ပြုထားသည်။

သံခင်းတမန်ခင်း၊ ဒေသတွင်းပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့်အတူ စီးပွားရေးနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည်ရေရှည်တည်ငြိမ်မှုနှင့် အောင်မြင်မှုကို သေချာစေမည့် သော့ချက်ဖြစ်သည်။